Podsumowanie 2021 roku!

Kończący się właśnie rok 2021 - pomimo pandemii "wiadomo czego" - był rokiem niezwykle udanym. Wszystkie dotychczas działające sondy kosmiczne - działają nadal, wystrzelono nawet dwie nowe (Lucy i DART) oraz długo oczekiwany James Webb Space Telescope. Na orbitę Marsa pomyślnie weszły sondy Tianwen-1 oraz Hope, a na jego powierzchni wylądowały łaziki Perseverance i Zhurong. Helikopter Ingenuity wykonał pierwszy w historii kontrolowany lot w atmosferze innej planety, łazik Perseverance pobrał pierwsze próbki skał do późniejszej analizy na Ziemi a sonda OSIRIS-REx wraca już z własnymi próbkami na Ziemię.

Perseverance: szósta próbka skały pobrana

W czwartek 30 grudnia br. (306 dzień marsjański) łazik Perseverance pobrał szósty rdzeń skalny. Jest to już druga próbka pobrana ze skały, której nadano nazwę "Robine".  Poprzednią próbkę łazik pobrał 18 grudnia (Sol 295). Natomiast 15 grudnia (Sol 292) skała ta była przedmiotem badań porównawczych: za pomocą specjalnego przyrządu zeszlifowano wierzchnią, zwietrzałą warstwę z tej skały, a następnie wykonano analizy porównawcze składu za pomocą przyrządów SHERLOC, PIXL, WATSON. Użyto również instrumentów SuperCam (laser) oraz kamery Mastcam-Z.

JWST: klapa AMF rozłożona, membrana ochronna osłony przeciwsłonecznej zwinięta

W dniu wczorajszym (30 grudnia) kontrolerzy misji teleskopu JWST przeprowadzili operację rozłożenia klapy AMF (Aft Momentum Flap), która rozpoczęła się tuż po 15:00 czasu polskiego i zajęła około osiem minut. Kolejną wykonaną czynnością było zwinięcie membrany chroniącej spakowaną osłonę przeciwsłoneczną na skrzydłach UPS - z kolei ta procedura trwała około godziny i zakończyła się o 18:27 czasu polskiego.

Mechanizm DTA teleskopu JWST pomyślnie rozłożony

W dniu wczorajszym (29 grudnia) zespół kontrolerów misji przeprowadził udaną operację rozłożenia mechanizmu DTA (Deployable Tower Assembly), dzięki czemu, zabudowa zwierciadła głównego OTE (Optical Telescope Element) wraz z przedziałem instrumentów naukowych ISIM (Integrated Science Instrument Module) została uniesiona o 1,22 metra ponad przedział serwisowy (spacecraft bus). Ta dodatkowa przestrzeń zapewni lepszą izolację termiczną zwierciadła i instrumentów naukowych oraz jest konieczna dla poprawnego rozłożenia osłony przeciwsłonecznej.

Przednie i tylne skrzydło osłony przeciwsłonecznej JWST rozłożone

James Webb Space Telescope pomyślnie zakończył rozkładanie przedniego i tylnego skrzydła UPS (Unitized Pallet Structures), na których spoczywa spakowana i zabezpieczona osłona przeciwsłoneczna. Proces rozkładania przedniego skrzydła (w jego stronę zwrócone jest zwierciadło główne JWST) zakończył się 28 grudnia o 19:21 czasu polskiego, podczas gdy proces rozkładania tylnego skrzydła zakończył się już dziś (29 grudnia) o 1:27 czasu polskiego.

Drugi manewr korekty trajektorii (MCC-1b) JWST wykonany

28 grudnia o godzinie 1:20 czasu polskiego (dokładnie 60 godzin od momentu startu) rozpoczął się 9-minutowy i 27-sekundowy manewr korekty trajektorii (MCC-1b) James Webb Space Telescope. Był to drugi manewr korekty, który już bardzo precyzyjnie zminimalizował niedokładność wystrzelenia JWST przez drugi stopień rakiety Ariane 5. Trzeci manewr korekty (MCC-2) zostanie przeprowadzony 29 dni po starcie i jego celem jest wprowadzenie JWST na orbitę halo wokół punktu libracyjnego L2 układu Ziemia-Słońce.

JWST rozłożył antenę GAA

26 grudnia - chwilę po godzinie 16:00 czasu polskiego - zespół kontrolerów aktywował proces rozłożenia mechanizmu anteny (Gimbaled Antenna Assembly, w skrócie GAA), która umożliwi wysokoprzepustową transmisję danych z JWST do stacji odbiorczej (w dwóch sesjach łączności dziennie pozwoli przesłać nawet po 28,6 GB danych na Ziemię). Rozłożenie mechanizmu i przetestowanie anteny trwało około godziny.

Manewr korekty trajektorii JWST (MCC-1a) wykonany

26 grudnia o godzinie 1:50 czasu polskiego rozpoczęto 65-minutowy manewr korekty trajektorii (MCC-1a) James Webb Space Telescope. Manewr ten był konsekwencją niedokładności wystrzelenia JWST przez Ariane 5: drugi stopień rakiety celowo nadał teleskopowi JWST nieco za małą prędkość, aby ten bezpośrednio dotarł w pobliże punktu libracyjnego L2 układu Ziemia-Słońce.

James Webb Space Telescope pomyślnie wystrzelony

Zgodnie z planem tj. 25 grudnia o 13:20 czasu polskiego z platformy startowej ELA-3 Gujańskiego Centrum Kosmicznego wystartowała rakieta nośna Ariane 5 z James Webb Space Telescope na pokładzie. Start przebiegł pomyślnie i 27 minut i 7 sekund po zapłonie silnika Vulcain, teleskop JWST oddzielił się od rakiety i rozpoczął samodzielny lot w kierunku punktu libracyjnego L2 układu Ziemia-Słońce.

Ariane 5 z JWST na platformie startowej

W dniu wczorajszym (23 grudnia br.) specjalny transporter z rakietą Ariane 5 i James Webb Space Telescope opuścił Budynek Montażu Końcowego (FAB) i został przemieszczony na oddaloną o około 2 kilometry platformę startową ELA-3. Cała operacja pomimo padającego chwilami deszczu potrwała około 2 godziny. Po ustawieniu na platformie, inżynierowie i technicy połączyli Ariane 5 z systemami załadunku paliwa oraz z różnymi układami elektrycznymi i komunikacyjnymi.

Pierwsze zdjęcia z sondy DART

7 grudnia - niemal dwa tygodnie po wystrzeleniu z Ziemi - sonda DART (Double Asteroid Redirection Test) włączyła swoją główną kamerę DRACO, a następnie wykonała i przesłała na Ziemię swoje pierwsze zdjęcie z przestrzeni kosmicznej. Na zdjęciu można odnaleźć dwanaście gwiazd znajdujących się na granicy gwiazdozbiorów: Perseusza, Barana i Byka. Krystalicznie czyste niebo i ostre obrazy gwiazd potwierdziły, że kamera bardzo dobrym stanie przetrwała wstrząsy i wibracje w trakcie startu oraz późniejszą adaptację do próżni i chłodu przestrzeni kosmicznej.

Kolejne opóźnienie startu Ariane 5 z JWST. Aktualizacja 23.12.2021

Z powodu niekorzystnej prognozy pogody na dzień 24 grudnia, start rakiety nośnej Ariane 5 z James Webb Space Telescope został przesunięty na następny dzień: na 25 grudnia o godzinie 13:20 czasu polskiego. Kolejna decyzja o kontynuowaniu przygotowań do startu lub o kolejnym opóźnieniu zostanie podjęta dziś (22 grudnia) późno w nocy czasu polskiego. Obecnie rakieta Ariane 5 z teleskopem JWST znajduje się w Budynku Montażu Końcowego (Final Assembly Building).

Perseverance: piąta próbka skały pobrana

W sobotę 18 grudnia br. (295 dzień marsjański) łazik Perseverance pobrał piaty rdzeń skalny. Skale z której pobrano próbkę nadano nazwę "Robine". Wcześniej - 15 grudnia (Sol 292) - specjalny przyrząd zeszlifował wierzchnią, zwietrzałą warstwę z tej skały, a następnie wykonano analizy porównawcze składu za pomocą przyrządów SHERLOC, PIXL, WATSON. Użyty został również instrument SuperCam (laser) oraz kamera Mastcam-Z.

Start JWST zaplanowany na 24 grudnia

Technicy i inżynierowie pomyślnie rozwiązali problem z komunikacją pomiędzy JWST a rakietą nośną, wobec czego wznowiono dalsze przygotowania przedstartowe. Start oficjalnie zaplanowany jest na 24 grudnia br. (piątek) na godzinę 13:20 czasu polskiego. Wcześniej - 21 grudnia (wtorek) - odbędzie się ostateczny sprawdzian gotowości startowej Ariane 5 i JWST, natomiast 22 grudnia (środa) rakieta wraz z teleskopem zostanie przetransportowana na platformę startową ELA-3.

18 lot Ingenuity

W środę - 15 grudnia br. (Sol 292) - helikopter marsjański Ingenuity wykonał swój osiemnasty lot w atmosferze Marsa. Start miał miejsce około 12:05 lokalnego czasu słonecznego na Marsie - zgodnie z planem pojazd wzbił się z lądowiska Airfield K na wysokość 10 metrów, po czym z prędkością 2,5 m/s wykonał lot w kierunku nowego lądowiska Airfield L. Łącznie helikopter pokonał 230 metrów a czas tego lotu wyniósł 124,3 sekundy.

Kolejne opóźnienie startu JWST

Kolejne opóźnienie startu rakiety nośnej z James Webb Space Telescope na pokładzie. Obecnie już wiadomo, że start Ariane 5 nie nastąpi wcześniej niż 24 grudnia br. - dokładną datę startu poznamy najpóźniej w piątek 17 grudnia. Przyczyną opóźnienia jest wykryty problem z komunikacją pomiędzy rakietą nośną a teleskopem JWST. Obecnie technicy i inżynierowie pracują nad rozwiązaniem awarii.

JWST zamontowany na rakiecie nośnej Ariane 5

W sobotę - 11 grudnia br. - James Webb Space Telescope został zamontowany na rakiecie nośnej Ariane 5, która 22 grudnia wystrzeli teleskop w przestrzeń kosmiczną. Cała operacja uniesienia teleskopu z platformy transportowej i opuszczania go na rakietę była przeprowadzona w niezwykle delikatny sposób -  w celu uniknięcia jakiegokolwiek zanieczyszczenia teleskopu, zadbano również o wysoką czystość i sterylność powietrza w pomieszczeniu.

17 lot Ingenuity

W niedzielę - 5 grudnia br. (sol 282) - helikopter marsjański Ingenuity wykonał swój siedemnasty lot w atmosferze Marsa. Start miał miejsce około 13:35 lokalnego czasu słonecznego na Marsie. W trakcie lotu helikopter wzniósł się na wysokość 10 metrów i przemieścił w kierunku północno-wschodnim o około 187 metrów. Łącznie lot trwał około 117 sekund. 

JWST załadowany paliwem

3 grudnia br. zakończono dziesięciodniową operację załadunku materiałów pędnych do zbiorników James Webb Space Telescope. Do dwóch oddzielnych zbiorników załadowano odpowiednio 79,5 litrów czterotlenku azotu (utleniacz) oraz 159 litrów hydrazyny (paliwo). Materiały pędne będą wykorzystane do przeprowadzenia niezbędnych korekt trajektorii lotu teleskopu.

Sukces testu łączności łazika Zurong z orbiterem Mars Express

W listopadzie br. europejski orbiter marsjański Mars Express przeprowadził serię testów komunikacyjnych, w trakcie których prowadzono odbiór danych nadawanych przez chiński łazik Zhurong. Eksperyment zakończył się pomyślnie: po odbiorze danych przez Mars Express i przekazaniu ich na Ziemię, chińscy kontrolerzy łazika Zhurong potwierdzili poprawność otrzymanych danych.