Podsumowanie 2022 roku!

Kończący się właśnie rok 2022 - pomimo wojny za naszą wschodnią granicą - można nazwać rokiem całkiem udanym. Niemal wszystkie dotychczas funkcjonujące sondy kosmiczne - działają nadal - zakończyły się jedynie misje lądownika marsjańskiego InSight (można się było tego spodziewać) oraz sondy DART (zderzenie z planetoidą zgodnie z planem). Wystrzelono kilka nowych sond kosmicznych: CAPSTONE (niewielki CubeSat, który wszedł na orbitę NRHO Księżyca), Danuri (pierwsza południowokoreańska sonda księżycowa), japoński lądownik księżycowy Hakuto-R (z łazikiem Rashid) czy statek załogowy Orion (misja Artemis 1) z zestawem dziesięciu CubeSatów.

Perseverance: trzeci pojemnik zrzucony!

29 grudnia 2022 (Sol 661) łazik Perseverance zrzucił na powierzchnię marsjańską trzeci pojemnik z próbką. Próbka regolitu w zrzuconym pojemniku o nazwie "Crosswind Lake" została pobrana z niewielkiej wydmy piaskowej "Observation Mountain" 7 grudnia 2022 (Sol 639), gdy łazik znajdował się w rejonie Delta Front. Miejsce zrzutu zostało staranie wybrane - jest płaskie miejsce pozbawione większych kamieni i skał - nadano mu nazwę "Three Forks". Pierwszy pojemnik został zrzucony 21 grudnia, natomiast drugi: 23 grudnia. W ciągu kolejnych tygodni łazik zrzuci w tym miejscu jeszcze siedem rezerwowych pojemników z próbkami rdzeni skalnych.

James Webb Space Telescope rok po starcie!

Rok temu - 25 grudnia 2021 - z platformy startowej ELA-3 Gujańskiego Centrum Kosmicznego wystartowała rakieta nośna Ariane 5 z James Webb Space Telescope na pokładzie. Start przebiegł pomyślnie i 27 minut i 7 sekund po zapłonie silnika Vulcain, teleskop JWST oddzielił się od rakiety i rozpoczął samodzielny lot. W ciągu kolejnych kilku tygodni obserwatorium "budziło się do życia", by w końcu 24 stycznia 2022 wejść na orbitę halo wokół punktu libracyjnego L2 układu Słońce Ziemia. Kolejne kilka miesięcy zajęło przygotowanie teleskopu i kalibracja instrumentów JWST do prowadzenia obserwacji naukowych.

Perseverance: drugi pojemnik z próbką zrzucony

23 grudnia 2022 (Sol 655) łazik Perseverance zrzucił na powierzchnię marsjańską drugi pojemnik z próbką rdzenia skalnego. Próbka w zrzuconym pojemniku o nazwie "Megeik" została pobrana z wychodni skalnej Amalik 6 października 2022 (Sol 579), gdy łazik znajdował się już rejonie Delta Front. Miejsce zrzutu zostało staranie wybrane - jest płaskie miejsce pozbawione większych kamieni i skał - nadano mu nazwę "Three Forks". Pierwszy pojemnik został zrzucony 21 grudnia, w ciągu kolejnych kilku tygodni łazik zrzuci w tym miejscu jeszcze osiem rezerwowych pojemników z próbkami rdzeni skalnych.

Perseverance zdeponował na powierzchni Marsa pierwszy pojemnik z próbką

21 grudnia 2022 (Sol 653) łazik Perseverance zrzucił na powierzchnię marsjańską pierwszy pojemnik z próbką rdzenia skalnego. Próbka w zrzuconym pojemniku o nazwie "Malay" została pobrana z kamienia Issole 31 stycznia 2022 (Sol 337), gdy łazik znajdował się w rejonie South Seitah. Miejsce zrzutu zostało staranie wybrane - jest płaskie miejsce pozbawione większych kamieni i skał - nadano mu nazwę "Three Forks".  W ciągu kolejnych dwóch miesięcy łazik zrzuci w tym miejscu jeszcze dziewięć rezerwowych pojemników z próbkami rdzeni skalnych.

37 lot Ingenuity w atmosferze Marsa

W sobotę - 17 grudnia br. (Sol 649) - helikopter marsjański Ingenuity wykonał swój trzydziesty siódmy lot w atmosferze Marsa (dziewiętnasty w 2022 roku!). Start miał miejsce około 16:32 lokalnego czasu słonecznego na Marsie - pojazd zgodnie z planem wzbił się z lądowiska Airfield X na wysokość 10 metrów, po czym z prędkością 3,0 m/s wykonał lot w kierunku północno-zachodnim i wylądował w nowym miejscu (Airfield Y). Łącznie w trakcie 55,2 sekundy lotu helikopter pokonał dystans 62 metrów.

To prawdopodobnie koniec misji lądownika InSight

To już prawdopodobnie koniec misji lądownika marsjańskiego InSight. 18 grudnia 2022 roku w czasie zaplanowanej sesji komunikacyjnej lądownik nie nawiązał łączności z Ziemią. Jeśli kolejna sesja łączności (zapewne 21 grudnia) nie dojdzie do skutku, NASA oficjalnie zakończą jego misję. Kontrolerzy nie tracą jednak nadziei i w ciągu najbliższych dni i tygodni nadal będą nasłuchiwać sygnałów radiowych z lądownika.

Danuri (KPLO) na orbicie księżycowej

Koreański Instytut Badań Kosmicznych (KARI) poinformował, że 16 grudnia 2022 o godzinie 18:45 czasu polskiego pierwszy południowokoreański próbnik kosmiczny Danuri (znany również jako Korea Pathfinder Lunar Orbiter - KPLO) wszedł na orbitę Księżyca. 13 minutowa praca silnika rakietowego spowodowała zmniejszenie prędkości sondy o około 1500 km/h i jej przechwycenie przez grawitację Srebrnego Globu. Danuri został wystrzelony z Ziemi 5 sierpnia 2022 na pokładzie rakiety nośnej Falcon 9.

36 lot Ingenuity w atmosferze Marsa

W sobotę - 10 grudnia br. (Sol 642) - helikopter marsjański Ingenuity wykonał swój trzydziesty szósty lot w atmosferze Marsa (osiemnasty w 2022 roku!). Start miał miejsce około 16:31 lokalnego czasu słonecznego na Marsie - pojazd zgodnie z planem wzbił się z lądowiska Airfield X na wysokość 10 metrów, po czym z prędkością 5,5 m/s wykonał około 55-metrowy lot w kierunku północno-zachodnim, po czym zawrócił i wylądował ponownie w tym samym miejscu (Airfield X). Łącznie w trakcie 60,5 sekundy lotu helikopter pokonał dystans 110 metrów.

Czternasty przelot Parker Solar Probe w "pobliżu" Słońca

11 grudnia 2022 sonda słoneczna Parker Solar Probe po raz czternasty przeleciała w pobliżu Słońca. Największe zbliżenie sondy do powierzchni Słońca (8,5 milionów kilometrów) miało miejsce o godzinie 14:16 czasu polskiego - sonda poruszała się wówczas z prędkością 586 863 km/h. Jest to już piąty z kolei tak bliski przelot tej sondy obok naszej gwiazdy - pierwszy (rekordowy pod względem prędkości) miał miejsce 21 listopada 2021, drugi 25 lutego 2022, trzeci 2 czerwca 2022, natomiast czwarty 6 września br.

Lądownik Hakuto-R w drodze na Księżyc

W niedzielę 11 grudnia 2022 o godzinie 8:38:13 czasu polskiego z platformy startowej SLC-40 Cape Canaveral Space Force Base wystartowała rakieta nośna Falcon 9 z lądownikiem księżycowym Hakuto-R oraz orbiterem księżycowym Lunar Flashlight na pokładzie. 46 minut i 59 sekund po starcie lądownik odłączył się od drugiego stopnia rakiety, kilka minut później - w 53 minucie i 9 sekundzie lotu - od rakiety odłączył się także niewielki CubeSat Lunar Flashlight. Obydwa próbniki znalazły się na księżycowej trajektorii balistycznej, a następnie nawiązały łączność ze swoimi centrami kontroli naziemnej.

Perseverance: tranzyt Deimosa na tle tarczy Słońca

Łazik Perseverance był świadkiem kolejnego niezwykłego zjawiska na marsjańskim niebie. Zdarzenie to miało miejsce 5 grudnia br. (Sol 637) - wówczas to lewa kamera Mastcam-Z łazika uchwyciła około 1-minutowy (bo trwający od 9:08:44 do 9:09:39 lokalnego czasu słonecznego na Marsie) tranzyt jednego z księżyców Marsa - Deimosa - na tle tarczy Słońca. W odróżnieniu od wcześniejszego tranzytu Fobosa (z 18 listopada br.), Deimos dosłownie tylko "musnął" tarczę Słońca.

NEO Surveyor - nowy poszukiwacz planetoid NEO

6 grudnia 2022 amerykańska agencja kosmiczna NASA poinformowała o wyborze do realizacji nowej misji obserwacyjnej: NEO Surveyor. Celem misji obserwatorium jest kontynuacja programu poszukiwania obiektów bliskich orbicie Ziemi (z ang. Near Earth Object - NEO). Szczególnym celem jest poszukiwanie oraz określenie orbit większości planetoid potencjalnie niebezpiecznych (PAH) o średnicach ponad 140 metrów. Obserwatorium będzie również zdolne do wykrycia kilkudziesięciu tysięcy nowych obiektów NEO o rozmiarach do 30 metrów.

Perseverance pobrał drugą próbkę regolitu

W środę - 7 grudnia 2022 (639 dzień marsjański) - łazik Perseverance pobrał z niewielkiej wydmy - Observation Mountain - drugą próbkę marsjańskiego regolitu (piasku, drobnych kamyków). Pierwszą taką próbkę pobrano 2 grudnia br. (Sol 634). Wcześniej (w październiku) wykonano analizy porównawcze składu regolitu za pomocą przyrządów SHERLOC, PIXL, WATSON. Użyto również instrumentów SuperCam (laser) oraz kamery Mastcam-Z.

35 lot Ingenuity w atmosferze Marsa

W sobotę - 3 grudnia br. (Sol 635) - helikopter marsjański Ingenuity wykonał swój trzydziesty piąty lot w atmosferze Marsa (siedemnasty w 2022 roku!). Start miał miejsce około 16:37 lokalnego czasu słonecznego na Marsie - pojazd zgodnie z planem wzbił się z lądowiska Airfield X na rekordową wysokość 14 metrów, po czym z prędkością 3,0 m/s wykonał lot w kierunku północno-zachodnim, po czym wylądował w obrębie Airfield X. Łącznie w trakcie 52 sekund lotu helikopter pokonał dystans 15 metrów.

Perseverance pobrał pierwszą próbkę piasku

Po pobraniu piętnastu rdzeni skalnych oraz jednej próbki atmosferycznej przyszedł czas na nowy typ materiału. W piątek - 2 grudnia 2022 (634 dzień marsjański) - łazik Perseverance pobrał z niewielkiej wydmy - Observation Mountain - pierwszą próbkę marsjańskiego regolitu (piasku, drobnych kamyków), której nadano nazwę "Atmo Mountain". Wcześniej (w październiku) wykonano analizy porównawcze składu regolitu za pomocą przyrządów SHERLOC, PIXL, WATSON. Użyto również instrumentów SuperCam (laser) oraz kamery Mastcam-Z.

Perseverance pobrał piętnastą próbkę skały

W sobotę - 24 listopada 2022 (626 dzień marsjański) - łazik Perseverance pobrał z wychodni skalnej "Hidden Harbor" piętnasty rdzeń skalny, któremu nadano nazwę "Kukaklek". 29 listopada (Sol 631) pojemnik z próbką został zakręcony, prawidłowo uszczelniony i zmagazynowany. Wcześniej 9 listopada (Sol 612) za pomocą specjalnego przyrządu zeszlifowano wierzchnią, zwietrzałą warstwę z tej skały, następnie w kolejnych dniach wykonano analizy porównawcze składu za pomocą przyrządów SHERLOC, PIXL, WATSON. Użyto również instrumentów SuperCam (laser) oraz kamery Mastcam-Z.